Hitler’in zamanında kamplarda ölüme terk edilmiş binlerce insan vardı.
Bu insanların arasında bilime, ilime katkısı olan yüzlerce de bilim insanı bulunuyordu. Ölümü bekledikleri bir anda “Serbestsiniz, ülkeyi terk ediyorsunuz” denilerek affedildiler. Yaşadıkları büyük bir mucizeydi. Bu mucizeyi kimin sayesinde kazandıklarını çok geçmeden anladılar. Vatanı düşmanlardan temizledikten sonra ülkesini ileri medeniyetler seviyesine götürmeyi düşünen sevgili Mustafa Kemal Atatürk, ülkesine kazandırmak için bu ölüme terk edilmiş bilim insanlarını 1933 yılında Türkiye’de sadece bir tane var olan üniversiteye görevli atanmalarını sağlamıştır.
Ahmet Özgür Türe’nin ‘Atatürk’ün ülkesine sığınanlar’ adlı kitabında konu ile ilgili daha fazla ayrıntı bilgi mevcuttur. Atatürk Almanya ile yaptığı anlaşma sonucunda 150’ye yakın bilim adamını Hitler’in zulmünden kurtarmıştır. Kurtarılan bu insanlar her şeylerini bu ülkeye vermişlerdir. Vefa borçlarını, yüzlerce, binlerce genci eğiterek ödediler. Kendi aralarında çok büyük isim olanlarını hatırlarsak;
1) Hans Reichenbach - Matematiksel Mantığı
2) Walther Kranz - Filoloji, Latince ve Yunanca
3) Von Aster - Felsefe Tarihi
4) Albert Eckstein - Çocuk Sağlığı
5) Zuckmayer - Müzik
6) Holzmeister - Mimari
7) Carl Ebert ve Paul Hindemith - Klasik Müzik, Opera ve Bale
8) Dessauer ve Erich Frank - Dokturluk ve Fizik Tedavi
9) Fritz Arndt - Kimya
10) Von Mises - İstatistik
11) Freundlich - Astronomi
12) Kontorowicz - Diş hekimliği
13) Igesrheimer - Göz Hastalıkları
14) Ernst Hirsch - Hukuk ve Kütüphanecilik
15) Bruno Taut - Modern Mimari
16) Zoolog Curt Kosswig - Manyas Kuş Cenneti
17) Fritz Baade - Kırşehir’deki Şifalı Sular ve Akik Taşı.
Saygı ve sevgiyle andığımız bu bilim insanları Türkiye’de yaşadılar. Eğitimler verdiler, insanları aydınlattılar. Bizden birileri oldular. Can borçlarını ilim ve irfan bilgilerini bize bırakarak ödediler. Sonsuz şükran ve minnetle anıyoruz kendilerini. Atamızla bir kez daha gurur ve onur duyuyoruz.
Rahmetle uyuyun saygılar.