İzzet GÜNAY-Nil ARABACI
İşçilerin genel sorunları nelerdir?
Küçük işletmelerde sigortasız işçi çalıştırıyorlar, çalışma saatlerinin yüksek olması sorunu mevcut. Bunun önüne geçilemiyor maalesef. Bu konuda denetim mekanizması çalışmalı. Denetimler müfettişin yanında en az iki sendikacı olarak yapılmalı.
Bu şekilde olursa o işletme bir tane işçiyi kaçıramaz. Küçük işletmelerde yakalıyorlar. Cezayı da basıyorlar fakat büyük işletmelerde böyle olabilir mi? Hâlbuki müfettişin işverenle bir işi yok, direkt işçilerin yanına gidebilmesi lazım; denetimler yeterli değil. Trafik ve iş kazalarında dünya üçüncüsü veya dördüncüsüyüz. Vatandaş kazalara sebebiyet veriyor. Bu doğru ama her önüne gelene ehliyet veriyorlar; kaç şoför araba sürmeyi bilerek ehliyet alıyor. İngiltere’de sürücüler ehliyet aldıktan sonra iki yıl boyunca acemi sürücü olarak isimlendiriliyor.
Ehliyet verildikten sonra o kişiyi yeniden denetlemek gerekiyor. Belki bir rahatsızlık geçirdi. Bunlara bakılması gerek iş yerlerinde de… İş güvenliği yeterli derecede sağlanmıyor. Hepsi işçi cinayeti; üstelik ceza bile almıyorlar. Bunların örneği Çalı-Yaylacık da bir tekstil fabrikasında çıkan yangın, ayrıca Soma’da 301 maden işçisinin ihmal yüzünden öldüğü korkunç kazadır. Kıdem tazminatı da ülkemizde çok büyük sorun.
Ülkemizde görülen işsizlik seviyesi neden bu kadar yüksek?
Ülkemizde resmi kayıtlara göre, dört buçuk milyon insan işsiz görülüyor. Kayıt dışı işçiler de bu sayı daha fazla, bu sayı çok büyük tehlike arz ediyor. Türkiye’de son 20 yılda üretim ekonomisinden tüketim ekonomisine geçildi. Şu ana kadar canlı seyretmesinin sebebi inşaat sektörüydü. Çünkü inşaat pek çok iş sektörünü harekete geçiriyordu fakat durum böyle olunca balon bir zenginlik oluştu ama satacak yer kalmadı. Çok önemli kurumlar yok pahasına satıldı. Bu özelleştirme Turgut Özal zamanında başladı. Önceki yıllarda yasaya göre şirketin tüm alacak ve vereceklerinden tüm yöneticiler sorumluydu. Şu anki duruma gelince işveren ve şirketin yöneticileri şirketin alacak vereceğinden sorumlu değil. Örnek, ben bir şirkette çalışıyorum işten çıkarıldım tazminatımı istiyorum. İşveren vermiyor. Mahkemeye başvurduğumda eğer şirketin mal varlığı varsa ben hakkımı alabiliyorum, yoksa alamıyorum.
Yetkili makamlarca işçi sorunları ülkemizde ne kadar dikkate alınıyor?
Şu anda Türkiye’de sendikacılık suçlanıyor; bu hiç doğru değil. Sendikal hareketlerin önünde işçiler bilinçlendirilmeli ve mücadele edilmeli. Organize olmayan toplumların hakkı yoktur. Mücadele etmezseniz istemeyle, söylemeyle, beklemekle hak yoktur.
ÇALIŞMA SAATLERİ ÜZERİNE
Ülkemizde işçilerin çalışma saatlerini yurtdışı ile karşılaştırınca ne gibi sonuçlar ortaya çıkıyor?
Avrupa’nın birçok ülkesinde çalışma saatleri günlük 6 saat. Şimdiki yasaya baktığımızda kanun günlük 8 saati geçemez diyordu. Haftalık çalışma saati 45 saati geçemez diyor. Bu işçiyi 12 saat çalıştırmanın başlangıcı oluyor. Sömürü çarkı devam ediyor. Ülkemizde yüzde on civarında sendikalı işçi var.
Ülkemizde üretim gücü ve istihdam olduğu halde sürekli artan dış borç hakkında düşünceleriniz nelerdir?
Dış borcun artması doğal… Çünkü üretmiyoruz, tüketiyoruz. İthalat politikamız var, dünyada Türkiye dışında kapılarını kapatıp da ayakta kalabilecek bir ülke daha yok. Ne yer altı kaynaklarını, ne de topraklarımızı hiçbir şekilde kullanamıyoruz. Yer altı zenginliklerimizi işlememiz lazım. Rusya’ya domates gönderiyoruz. Ülkemiz üretim ekonomisine geçmeli, böyle giderse döviz daha da yükselecek.
Suriyelilerin ülkemize gelmesi Türk işçilerini ne kadar ve nasıl etkiledi?
Şu an iş yerlerinde Suriyeliler tercih ediliyor. Onlar da kayıt dışı olarak sigortasız çok rahat çalışıyorlar. Sermayeye kayıt dışında güzel bir destek; Suriye halkı bir iç savaştan çıkıp ülkemize geldiler ancak bayramlarda memleketlerine gitmelerine anlam veremiyorum. Ben yetkili olsam tatile gidenleri geri almam. Bunu Almanya yaptı; Suriyeliler sigortasız çalışıyor çünkü Suriyeliler ucuz olmaları nedeniyle tercih ediliyor.
Gelecek için
Gazetemize son olarak neler söylemek istersiniz?
agazete ailesi olarak bizlerin sorunlarına da yer verdiğiniz için üyelerim ve tüm işçi hakları savunucusu STK’lar adına çok teşekkür ediyorum. Tek temennim Türkiye’nin üretim ekonomisine geçtiği günleri görmemiz. Gelecek kuşağa güzel bir ülke bırakmak istiyoruz.
