TOPRAKLA BAŞLAYAN, SUYLA YOĞRULAN, ATEŞLE KAVRULAN BİR HİKAYE ÇÖMLEKÇİLİK

Funda AVCI

Yüzlerce güveç ve çömlek çeşidiyle 34 yıldır Tuz Pazarı, Ankara Yolu ve Mudanya Yolu’nda Bursalılara hizmet veren 'ToprakTan Çömlek & Seramik' firması, yemeklerine lezzet katmak isteyenlerin uğrak yeri… Fikret Tuna tarafından 1983 yılında kurulan 'ToprakTan Çömlek & Seramik', doğal ürünleriyle pek çok yeniliğe ve ilke imza attı bugüne kadar… Sektörde edindikleri birikim ile çömlekçiliğin tüm inceliklerini aynı çatı altında harmanlanıp seri üretim yapabilen, Türkiye'nin ender, Bursa'nın ise tek çömlek atölyesi 'ToprakTan Çömlek & Seramik'… Son yıllarda kurumlaşmaya önem vererek 'ToprakTan' ismiyle markalaştı… Ana üretim konusu topraktan yapılan dekoratif ve hediyelik eşyalar, saksı, bahçe aksesuarları ve seramik hobi ürünleri olan 'ToprakTan' güveç çeşitleri ile de ön plana çıktı.

TOPRAKTAN SOFRALARA

Çömlekçilik, toprağın ya da asıl olarak killi toprağın çeşitli aşamalardan geçirildikten sonra şekillendirilip kullanılmak üzere çeşitli eşyalar üretilmesine verilen addır. İnsanlığın çömleği nasıl keşfettiği tam olarak bilinmemekle birlikte, genellikle kabul gören varsayım, toprağın ateşte pişip sertlik kazandığının tesadüfen bulunduğu yönündedir. Bulunma şekli ne olursa olsun, çömlekçiliğin gelişmesi, göçebe kavimlerin yerleşikliğe geçmesiyle olmuştur. Anadolu’da ilk yapılan çömlekler 'Neolitik' döneme yani yaklaşık MÖ 7000'li yıllara dayanmaktadır. Günümüzde Anadolu’nun pek çok yerleşim yerinde çömlek yapılmaktadır. Hatta çağdaş tekniklerle günümüzden binlerce yıl önce uygulanan teknikler, aynı zamanda, birbirine yakın mekanlarda süregelmektedir. Örneğin Tuz Pazarı, Ankara Yolu, Mudanya Yolu’nda Bursa'da hizmet veren 'ToprakTan Çömlek & Seramik' firması gibi… Tarih boyunca günümüze kadar kullanılan çömlekten yemek yemek ne de güzeldir… Testide bekleyen su ve ayran ne de lezzetlidir… Hele bir de onu yudum yudum çömlek bardaktan içmek var ya, of of o daha da güzeldir… İşte bu harika ürünlerin hikayesini gelin ustasından, Erdinç Tuna'dan dinleyelim…

BABADAN OĞULA KALAN MİRAS

Çömlekçiliğin babadan yadigar bir meslek olduğunu belirten Erdinç Tuna, şunları söyledi: "Çömlekçilik baba mesleğimizdir bizim. Babam 1977’de Bulgaristan'dan göç ederek, 1983 yılında Bursa'ya geliyor ve ilk çömlek atölyesini annem ile kuruyor. O dönemlerde Çin malları olmadığı için çömlekçiliği Bursa'ya yayıyor. Yıllar geçtikçe işlerimiz daha da büyüdü. Ama o zamandan bu zamana kadar piyasaya Çin mallarının girmesiyle sektörümüz biraz gerilemeye başladı. Bu aşamalarda genç kuşak olarak devreye ben girdim. Turizm Otelcilik Bölümü’nü okumama rağmen çocukluğumdan beri çömlek atölyesinde büyümememin etkisiyle de toprağa ve çamura olan aşkımla bu mesleğe atıldım."

BURSA'DA İLK VE TEK

"Çömlekçilik benim hayatım" diye sözlerine devam eden Tuna, "Toprakla suyla birleşen çamur insana huzur veriyor. Yıllardan beri Bursa'da çömlekçilik yapıyoruz. Şu an Bursa'nın ilk ve tek çömlek atölyesiyiz. İmalathanemiz Gürsu kavşağında, satış yerlerimiz ise Tuz Pazarı, Ankara Yolu ve Mudanya Yolu’nda… Severek yaptığımız bu işteki en büyük amacımız ise Bursa'da çömlekçiliğin yaşaması. Kaybolmaması ve en önemlisi de Anadolu medeniyetinin yaşayan tek el sanatı çömlekçiliği insanlara detaylı tanıtmak" dedi.

TUZPAZARI’NDA ÜCRETSİZ DERSLER BAŞLIYOR

Herkes çömlek yapacak

Bursa'da çömlekçiliğin yaşaması ve kaybolmaması için çok çalıştıklarını ifade eden Erdinç Tuna, şöyle devam etti: "Çömlekçiliği yitirmemek için fırsat buldukça okullara gidiyoruz. Anaokullarından ilköğretim okullarına, liselere kadar talepler de arttıkça özel dersler ve kurslar veriyoruz. Derslerde çocuklarla ve gençlerle birlikte çömlek yapıyoruz. Çok fazla ilgi görüyoruz. Yakın zamanda Tuz Pazarı'nda halka ücretsiz çömlek yaptırmaya başlayacağız. Çarşıya çıkan herkes dükkanımıza uğrayıp burada istediği gibi çömlek yapabilecek. Tek amacımız çömlekçiliğin Bursa'da yaşayabilmesi, kaybolmaya yüz tutan Anadolu medeniyetinin ise yaşayan tek el sanatı çömlekçiliği daha da canlandırmak. Topraktan gelen güzelliği gelecek nesillerimize aktarmak."

İnsanlar doğal ürünlerin  kıymetini anlamaya başladı

Çömlekçiliğin günümüzde pek fazla tercih edilmeyen bir meslek olduğunu da sözlerine ekleyen Tuna, şunları söyledi: "Çömlekçiliğin Bursa'daki son temsilcileri olarak bu el sanatının daha geniş kitlelerce tanınmasını amaçlıyoruz. Bursa'daki çeşitli şenliklerde, fuarlarda ve organizasyonlarda yer alıyoruz. Yok olmaya yüz tutmuş bir meslektir çömlekçilik fakat bunu biz avantaja döndürdük. Artık insanlar doğal ürünlerin kıymetini anlamaya başladı. Organik olan her şeye yönelmeye başladılar ve bu anlamda güveç tencereleri, su testisi vb. gibi ürünler kıymete bindi. İnsanlar doğal ürünlerden tercih ediyor ve bu amaçla işerimiz son derece iyi gitmekte. Ekonomik krizlerden şu anda etkilenmiyoruz. Bursa'da hemen hemen her lokantaya biz hizmet vermekteyiz, güveç tencerelerinden tabaklara kadar… Bunlar da bizim için olumlu şeyler."