Hatice DAL
Türk kültürünün bir parçası olan kalaycılık, teknolojinin gelişmesi ile birlikte bakırın yerini alan ürünler nedeniyle tarihe karışmak üzere. Eski çağlardan bu yana Türkler yiyeceklerini kalaylı kaplarda pişirmişlerdir. Artık çoğunlukla süs eşyası olarak kullanılan bakır kaplar mutfakların başköşelerinden inerek yerine kalay gerektirmeyen plastik veya teflon kaplara bıraktı. Önceleri sürekli sokaklarda karşılaşılan seyyar kalaycılar günümüzde yok olmuştur. Büyük şehirlerde ise sayıları birkaç taneyi geçmeyen kalaycılar, çırak yetiştiremedikleri için bu meslek ölmek üzere.
ÇELİK ÇIKTI BAKIR BİTTİ
42 yıldır kalaycılıkla geçimini sağlayan Halil Erişen, birçok aşamadan oluşan bu işin sabır işi olduğunu belirterek, “42 yıldır bu işi yapıyorum. Köylerde 8 yıl kalaycılık yaptım. Ustam sayesinde koluma bir altın bilezik takmış oldum. Bu mesleği öğrendim ve devam ettiriyorum ancak benim çocuklarım ya da torunlarım bu mesleği devam ettirmek istemiyor. Benden bakır almak yerine evlerindeki bakırları getirip bana satıyorlar. Çelikler çıktıktan sonra bakıra olan rağbet azaldı” diye konuştu.
EKMEK ARTIK ASLANIN MİDESİNDE
Çırak yetiştiremedikleri için kalaycılığın biteceğini ifade eden Halil Erişen, sözlerine şöyle devam etti: “Bu meslekte benden başka kalmadı, bir de Kayhan Çarşısı’nda biri var. Yani biz de bu mesleği bıraktıktan sonra Bursa’da kalaycı kalmayacak. Gözlerim görmediğinde ben de bu mesleği bırakmak zorunda kalacağım, mesleğimi devam ettirecek kimse yok. Önceden devlet dairelerinde bakır kullanılırdı ve onların işlerini hep ben kalaylardım. Şimdi ise her şey çeliğe döndü. İnsanlar da artık çelik tencere, teflon tava alıyorlar. Onun için biz burada ekmek parasını zor çıkarıyoruz. Bu saatten sonra başka bir iş de yapamayız.”
En sağlıklı kap
Bakır kapların artık daha çok süs eşyası olarak kullanıldığını dile getiren Halil Erişen, “Kalaycılığın yanında modelini beğendikleri herhangi bir ürünün siparişini de alıyoruz. Teknoloji çağında olduğumuz için istedikleri şeylerin fotoğraflarını çekip bizlerle paylaşıyorlar. Kızlar kına tepsisi sipariş ediyorlar, çiğköfte için özel leğenler sipariş ediliyor, dağ köylerinde demir tepsileri tef olarak kullanıyorlarmış ve bizden sipariş ediyorlar” açıklamalarında bulundu. Bakırın en sağlıklı kap olduğunu ancak çelik ve teflonların çıkmasıyla pabucunun dama atıldığını ifade eden Erişen, “Bugün çoğunlukla bu kapları süs eşyası olarak kullanıyor insanlar. Bize antika parçalar da geliyor, ya bunları bilinçsiz oldukları için satmak istiyorlar ya da kalaylatıp geri alıyorlar” ifadelerini kullandı.
